Balan Dağları’ndan yeni bitki çeşidi “Balan Sümbülü”
Egeli akademisyen Prof. Dr. Yıldırım ve grubundan yeni bir bitkitürü keşfiEge Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji BölümüÖğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Muğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKöyceğiz Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Dr. Kenan Akbaş ve doktora öğrencisiTuğkan Özdöl’ün ortak çalışmasıyla yeni bir bitki çeşidi literatüre kazandırıldı.Muğla’nın Ula ve Marmaris ilçeleri ortasında kalan bölgede uzanan BalanDağları ortasında bulunan yeni bitki çeşidine “Balan Sümbülü” ismi verildi.Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. HasanYıldırım ve takımını tebrik ederek muvaffakiyetler diledi. Prof. Dr. Budak, “FenFakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyemiz Prof. Dr. Hasan Yıldırım, ülkemizendemik bitki çeşitliliğine değerli katkılarda bulunuyor. Hocamız bilimdünyasına sayısız yeni bitki çeşidinin keşfini kazandırdı. Kendisini ve grubu tebrikediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dediBalan Sümbülü, Muğla Akyaka’da yaşayan zeytinyağı üreticisi ve bitkilerüzerine amatör çalışmalar yapan doğasever Buse Topçuoğlu tarafından sahaçalışması esnasında keşfedildi. Bu bitkinin mevcut çeşitlerden farklı bir türolduğundan şüphelenen Buse Topçuoğlu, daha sonra bulduğu bitkiye ilişkin detaylıfotoğrafları ve malzemeleri Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji BölümüÖğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım’a ulaştırarak, bilimsel bir çalışmanınbaşlangıcını yaptı.Ortak çalışmayla bilim dünyasına kazandırıldıKeşif süreci hakkında bilgi veren Prof. Dr. Yıldırım, “BuseTopçuoğlu’nun bana ulaştırdığı bitki tipinin şuana kadar literatürde mevcut birbitki olmadığı fark ettim. Daha sonra Muğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKöyceğiz Meslek Yüksekokulundan Öğr. Gör. Dr. Kenan Akbaş ve doktoraöğrencisi Tuğkan Özdöl ile bir arada ortak bir çalışmaya başladık. Tam üç yılsüren araştırma ve popülasyon sonlarını belirleme çalışmalarından sonramakalesi yazılarak, merkezi Yeni Zelanda da olan, Taksonomik Botanik alanınönde gelen bilimsel mecmualarından biri olan ‘Phytotaxa’ isimli bilimsel dergidemakalemizi yayınlayarak çeşidi, bilim dünyasına tanıttık. Bilimsel ismini bitkiyikeşfeden Buse Topçuoğlu’na atfedilerek “Leopoldia buseana” olarakisimlendirirken Türkçe ismi ise yayılış gösterdiği dağ silsilesinden yola çıkarak“Balan Sümbülü” biçiminde belirledik” dedi.“Cinse ilişkin tüm çeşitlerin yarısından fazlası Türkiye’de”Morbaş (Leopoldia) cinsinin dünya genelinde 29 tıpla temsil edildiğiniifade eden Prof. Dr. Yıldırım, “Cinse ilişkin çeşitler Akdeniz havzasında, Orta Doğu ve Güney Avrupa, Kafkasya ve Asya’da doğal bir yayılışa sahiptir. Cinsinçeşitlenme ve gen merkezi Batı Anadolu ve Ege adalarıdır. Bu bakımdan Muğlaili Leopoldia cinsi için epeyce değerli bir alandır. Dünya genelinde bu cinse aittüm çeşitlerin yarısından fazlası Türkiye’de doğal olarak yayılır. Yeni keşfedilenBalan Sümbülü ile cinsin dünyadaki cins sayısı 30’a ülkemizde ise Leopoldia türsayısı 16’ya yükselmiştir. Ülkemizdeki endemik Leopoldia cins sayısı ise 9’açıkmıştır” dedi.“Orman yangınları tıbbın yok olmasına neden olabilir”Balan sümbülünün yayılış gösterdiği topraklara da değinen Prof. Dr.Yıldırım, “Muğla’da Balan Dağları üzerinde yayılış gösteren Balan sümbülü,serpantin olarak bilinen krom, magnezyum ve demir üzere birtakım ağır metalleribolca bünyesinde barındıran topraklar üzerinde yayılış gösteriyor. Bu ekstremtoprak ve kayaç yapısına ahenk sağlayıp ömrünü sürdüren Balan Sümbülüayrıca Marmaris ilçesi Hisarönü ve İçmeler mevkiinde, yakın vakitte büyükbir yangın geçiren alanlarda da yayılış gösteriyor. Popülasyonlarınınbulundukları alanlarda yapılan çalışmalarda, bilhassa sahanın gerek yangıngeçirmesi ve gerekse de yangın geçirme potansiyelinin yüksek olması ve bunedenle de orman yolu açma çalışmalarının ağır olmasından ötürü habitat vepopülasyondaki bitki tahribatının yüksek olduğu görülmektedir” diye konuştu.Prof. Dr. Yıldırım, tıbbın bulunduğu alanın kızılçam orman içleri veaçıklıkları olduğunu, gerek yol çalışmaları gerekse orman yangınları içinpotansiyel bir alan olmasından ötürü bu tıbbın geleceğine ait endişeliolduklarını söz etti. Ayrıyeten Prof. Dr. Yıldırım tipi kaybetmemek ismine korumaçalışmalarına yönelik stratejik maksatların ortaya konulması ve lokal yönetimlerleberaber bu çalışmaların en kısa müddette yapılması gerektiğini vurguladı.Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı