EÜ’de “Türk Dünyası Çağdaşlaşması: Türk Dünyası Hikâye
ve Roman Sempozyumu”Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde,Cumhuriyetin 100 Yılı ve İsmail Gaspıralı'nın anısına ‘Türk DünyasıModernleşmesi: Türk Dünyası Kıssa ve Roman Sempozyumu’nun açılışıgerçekleştirildi. Sempozyumun açılışına EÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr.Mehmet Ersan, Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Ayönü, UluslararasıTürk Kültür Teşkilatı (TÜRKSOY) Sibirya Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi TimurDavletov, Edebiyat Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı öğretim üyesi Doç.Dr. Yılmaz Özkaya’nın yanı sıra yurt içinden ve yurt dışından yüzü aşkın biliminsanı ile öğrenciler katıldı.Sempozyumun açılışında konuşan EÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr.Mehmet Ersan, “Türk milleti, 29 Ekim 1923 tarihinde kutlu mazisinin en önemliuyanışlarından birini gerçekleştirmiş, içteki ve dıştaki yıkıcı odaklara asla fırsatvermeyeceğini azim ve kararlılığıyla ortaya koymuştur. Ulusal Mücadele’nin hersafhasında sahip olunan manevî kuvvet ve direncin yegâne kaynağı, Türkmilletinin varoluşuna duyulan bağlılık, sadakat ve sarsılmaz inanç olmuştur. Buitibarla cumhuriyet, bağımsızlığını korumak, hür ve müstakil yaşamak isteyenmilletimizin direkt doğruya ruhundan doğan bir şaheser olarak ortayaçıkmıştır. Türk milletinin kendi hakkında alacağı kararlara ve yapacağıtercihlere hiçbir oluşumun, ögenin, bölümün yahut zümrenin müdahilolamayacağı Cumhuriyetle temellenmiş ve şekillenmiştir. Bu his vedüşüncelerle büyük Türk milletinin ve ülkemizin 100 yılını yürekten kutluyor,en kalbi ve halisane sevgi ve hürmetlerimi sunuyorum. Devletimizin kurucusu ilkCumhurbaşkanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte kurucukahramanlarımızı ve aziz şehitlerimizi hürmet ve rahmetle anıyorum” dedi.“Gaspıralı, fikirleriyle çağdaş Türk fikrine damga vurmuştur”İsmail Gaspıralı’nın Türk dünyasının son asırlarda yetiştirdiği en büyükidealistlerinden birisi olduğunu tabir eden Rektör Yardımcısı Prof. Dr. MehmetErsan, “Fikirleriyle ve faaliyetleriyle çağdaş Türk niyetine damgasınıvurmuş nadir şahsiyetlerden olduğu, bahisle birazcık ilgilenen herkesinmalumudur. Geçtiğimiz asrın büyük uyanış hareketine öncülük etmiş ve bütünTürk dünyası için “dilde, fikirde, işte birlik” prensibini temel edinmiş bir aydınıanmak, elbette bizim için bir borçtur. Kuşku yok ki onun en değerli yanı;bıraktığı yapıtlarıyla, fikirleriyle ve takipçileriyle bugünkü Türk dünyasının lisan,fikir ve işteki birliğinin temel harcı olma vazifesini devam ettiriyor olmasıdır.İsmail Gaspıralı’nın yolundan gidenler için bugünkü görünüm, sevinmeyigerektiren bir görünümdür; bardağın dolu tarafı Gaspıralı’nın vaktinden dahafazladır. Dünün gerçekleri ile bugünün gerçekleri ortasındaki farkı görerek hedeflerimizi belirlemek koşuluyla Türk dünyasını bir güç hâline getirmekmümkündür. Türk Devletleri Teşkilatı, TÜRKSOY, Türk Akademisi, TürkParlamenterler Birliği üzere milletlerarası kuruluşlarımız bu manada geleceğeümitle bakmamızı sağlıyor. Elbet mevcut duruma razı olamayız. İsmailGaspıralı’dan ilham alarak daha ileri gitmeli; muasır medeniyet seviyesinigeçmeli; yeni bir medeniyet atılımıyla 21’inci asrı Türk Asrı yapmak iradesini,her hâl ve koşulda korumalıyız. Bu prestijle İsmail Gaspıralı’yı, anıyorum.Biliyoruz ve inanıyoruz ki Türk dünyasının gelişimi ve değişimi yakalamak içinher türlü vasıtayı kullanarak bir ortaya gelmesi, bilgi ve deneyim paylaşımındabulunması, çağdaş dünyayla maddi ve manevi güç birliği yapması çokönemlidir. Bilinmesini isterim ki, Ege Üniversitesi, bu manada Türk dünyasıbağlamında özümsediği unsurları her daim taşıyarak, belirlemiş olduğu yüksekdeğerler ve gayeler doğrultusunda yürüyüşüne kararlılıkla devam edecektir. Buitibarla Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün lisan, tarih ve inanç köprüleriyle hazırolmalı, olayların böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz dediği Türkdünyasıyla İsmail Beyefendi merhumun “Dilde, fikirde işte birlik” davasıyla hareketetmeliyiz. Sempozyumun, başta ülkemiz olmak üzere tüm Türk dünyasıedebiyatlarına katkılar sağlamasını ve öncülük etmesin temenni ediyorum” dedi.“Milli duyuş ve düşünüş üslubuna sahip bir Türk aydını”Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Ayönü ise, “’Dilde, işte,fikirde birlik’ halinde formüle ettiği kanılarını hayata geçirmek ismine bütünyaşamını Rusya Türkleri ortasında ulusal şuuru tesis etmek için uğraşanGaspıralı; Osmanlı Türklüğünün ulusal şuurunun şimdi tam anlamıylaoluşmadığı ya da zayıf olduğu bir periyotta ulusal duyuş ve düşünüş üslubuna sahipbir Türk aydındır. Türk toplulukları ortasındaki siyasi ve ekonomik ilişikleringeleceğini öncelikle lisan, edebiyat çalışmaları ve kültürel çalışmalarınbelirleyeceğini biliyoruz. Bu sebeple bu çeşitten bilgi şölenlerinin Türklükbilimine gönül vermiş bilim insanlarının üzerinde düşen bir borç olduğunudüşünüyoruz. Türk dünyası edebiyatlarının araştırılmasının tarihe karşısorumluluk ve tanıklık misyonunu yerine getirmek olduğu kanaatinin taşıyoruz”dedi.“Gaspıralı İsmail, Türk alemini uyandıran büyük bir mürşit”Doç. Dr. Yılmaz Özkaya, “Sempozym; Türk Dünyasının çağdaşlaşması,modern Türk topluluklarının lisanı, edebiyatı, folkloru, siyasi ve toplumsal tarihi,sosyal ve kültürel durumları alanlarında yeni ve özgün araştırmaların sunulduğuve tartışıldığı bir ortam olacaktır. 19’uncu yüzyılın sonlarında Türk dünyasındamodernleşme kavramı ‘Ceditçilik’ olarak tanımlamaktadır. İsmail Gaspıralı’nınsistematik bir hale getirdiği bu hareket geleneği yıkmayı yönelik bir hareketolmaktan çok geleneğin bozuk yanlarını onaran içerisinde ulusal ögeleri dabarından bir uyanış hareketidir. Geçmiş yüzyılın değerli fikir adamı olan İsmailGaspıralı’ya adanmış olan bu sempozyumda Çarlık Sovyet ve bağımsızlıkdönemi Türk dünyası Roman ve kıssaları birçok ülkeden katılan alanuzmanlarının bildirileriyle ele alınacak ve değerlendirilecektir. İsmail Gaspıralı, Türk kültürünün genel sıkıntılarını geniş bir halde ele alan fikir adamıdır.Onu yalnızca Türklük aleminde Rus etkisinin kararını icra ettiği bir köşeninmatbaa tarihini temsil eden biri olarak göremeyiz. Halil İnalcık’ın ifadesiyleGaspıralı İsmail Beyefendi, Türk alemini uyandıran büyük bir mürşit, büyük birterbiyeci ve ıslahatçıydı. O, Türk dünyasında en çok tanınan ve bilinenşahsiyetlerden biridir. Onun bu ölçüde tanınmasının altında yatan en önemlineden elbet çok taraflı oluşu ile ilgilidir. Çünkü İsmail Gaspıralı bir fikir adamı,önder bir eğitimci ve dava sahibi biridir Bütün bunların ötesinde bir davaadamıdır” dedi.Açılış konuşmalarının akabinde Prof. Dr. Mehmet Ersan tarafındansempozyuma katkı verenlere plaket takdim edildi. Daha sonra Prof. Dr. YavuzAkpınar, “Gaspıralı’nın Rusya Türklerinin Çağdaş Edebiyatına Bakış”, Prof.Dr. Selma Barutcu Özönder “Modern Türklerin Yeni Yolları”, Prof. Dr. ŞuayipKarakaş “Özbek Edebiyatında Tarihi Roman”, Prof. Dr. Ramazan Korkmaz“Sınırlara Çarpan İnsanın Çığlığı: Küçürek Roman”, Prof. Dr. Ali Akar “YeniBir Lisan Yeni Bir Dünya: Türk Çağdaşlaşmasının Lisan Cephesi ve İsmailGaspıralı” mevzularında sunumlar gerçekleştirildi.Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılına ve öncü fikir insanı, eğitimci veyayıncı İsmail Gaspıralı’nın anısına adanan sempozyum kapsamında farklıülkelerden ehil bilim insanları tarafından Türk Dünyası Edebiyatı ile ilgilisunumlar yapıldı.Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı