İLBER ORTAYLI: ATATÜRK ÖNGÖRÜLÜ BİR DEHAYDI
Tarihçi-Yazar ve Akademisyen Prof. Dr. İlber Ortaylı, Keçiören Belediyesinin düzenlediği “Atatürk ve100 Yılında Cumhuriyet" bahisli söyleşide Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dâhiliğe varanöngörülerine ve uyguladığı savaş tekniklerine yönelik değerli anekdotlar aktardı.Atatürk’ün dünyaya geldiği Selanik’in, Osmanlı Devleti Devrinde entelektüel birikim bakımındanönemli bir merkez olduğunu lisana getiren Ortaylı, “Selanik çok enteresan bir yer. İmparatorluğun enişlek, en akıllı merkezi. Her şeyin okunduğu yer. Ve Atatürk bir subay. Subay demek, kurmay subaydemek Osmanlı İmparatorluğu’nda ‘lisanlar bilir, yemeği içmeyi bilir, dans etmeyi bilir’ demektir. SırfAtatürk değil, Enver Paşa dört tane lisan biliyordu. Kazım Karabekir Paşa birkaç tane lisan biliyordu.Sakallı Nurettin Paşa yeniden o denli, kabiliyetli insanlardı. Enver Beyefendi mesela birinci sınıf bir ressamdı. Portreçizerdi. Atatürk’ün matematiği çok uygun, coğrafya ve jeoloji bilgisi ezber yapacak kadar çok harika,az bulunur o denli. Ve bu adamların harp deneyimleri de var. Harbin içine fikir ne olduğunuöğrenmişlerdir genç yaşlarda.” diye konuştu.“NEYİN NEREDE BİTMESİ GEREKTİĞİNİ BİLİYORDU”Atatürk’ün öngörülü oluşu ve dehasını ölçülü kullanışıyla ilgili somut örnekler veren Ortaylı,konuşmasını şöyle sürdürdü:“Mesela Atatürk, ‘Falan kişi düzgün bir adam olsa harp istemezdi’ diyor. Bunu söylemiş. Amerika'nın galipkomutanı Douglas MacArthur geliyor Türkiye'ye, Atatürk'le görüşüyor. Atatürk, kendisine 1932 yılındabir kehanette bulunuyor. Atatürk, ‘Avrupa 10 sene içinde Almanya tarafından işgal edilecek. Müthişbir hırs var, harikulade bir sanayi var… Fransa ve İngiltere’nin baş edemeyeceği bir kuvvet… Bunlaryayılacak, Mussolini de onların yanında olacak tabii… Ve bunlar harpten hiçbir formda çekinmezçünkü bunlar asker değiller. Şayet senin ve benim üzere asker olsalardı harbin ne kadar dehşet ve nekadar beyhude bir olay olduğunu anlarlardı’ dedi. Bunlar manyak demeye getirdi. Çok açık bu kehanetituttu. Ve 1939'un sonunda harp başladı. Burada olağan büyük bir birikim, büyük bir deha, bir tecrübevar. Lakin altını çiziyorum, ‘deha’… Zira size saydığım çok eksiksiz insanların ortasında bilgibakımından, deneyim bakımından Atatürk’ün dehaya varan öngörüleri var. Bunlardan bir tanesi şu…Herkes diyor ki, ‘vatanı kurtarıyoruz, kurtardık sayılır. Doğu Anadolu bizde, Karadeniz'in batısı bizde,Çukurova ve Güneydoğu kurtuldu. Antep falan Ankara elimizde, Eskişehir elimizde. Dur, yürüme…Yürüme zira İstanbul, Bursa, İzmir falan hepsini kaybederiz’ diyorlar, kurmay aklı bu, doğrudur.Atatürk hiç oralı değil. ‘İlk amaç Akdeniz’dir ileri’ dedi. Bu bir dehadır. İşte neyin nerede bitmesigerektiğini biliyorsun ve ısrar ediyorsun üstünde. Ancak Trakya hudutlarına dayandığımız an, ‘Karşıda daevceğizim var şu Selanik'e de gideyim’ demedi. Zira oradan ötesi maceradır. Onun ne olacağınıbiliyor. Natürel bu dehanın ölçülü olanı çok büyük bir talihtir. Bu tip beşerler kolay bulunmazlar çokenteresandır.” “HARP TEKNİĞİMİZDE RİCATI ATATÜRK BAŞARMIŞTIR”Atatürk’ün, yaşadığı devirde siyaseten ve askeri bakımdan başka ülkelerin yöneticilerinden çoküstün olduğunu ve yeniliklere imza attığını kaydeden Ortaylı, “20. yüzyılda çok diktatör vardı,memleketleri için umut ışığı olan yahut fiyasko ile neticelenen. Doğal hiçbiri bir Atatürk değil.İspanya'da General Franco son derece önlemli bir adamdı, Mussolini üzere falan yuvarlanmadı. İşinbaşında kaldı ve İspanya’yı değiştirebildi. Ancak dümen neferi olamaz yani Atatürk'ün yanında. Hiçbirbüyük kumandan Atatürk üzere bir deha değildi. Harp tekniklerinde ve stratejisinde değişimgetirememiştir. Türk ordusu ricat bilmezdi. Yani her ordunun bir zayıf tarafı vardır tarih boyunca. Türkorduları hamle yapar, kuşatır, alır fakat ricat bilmezdi. Romalıların resesyon dediği nizamlı çekilmeyibilmezlerdi. Roma bilir, Osmanlı bilmezdi. Biz bilmeyiz. Bunu değiştirdi, Mustafa Kemal Atatürk. Ricatdiye bir şey çıkardı. Yani ricat bozguna dönmedi. Tam aksine döndük Sakarya’ya kadar geldik,mukabil akına geçtik, durdurduk düşmanı. Bunu o zamanki tekniklerle ve savaşçı sayısı ile yapıyor.Çok kıymetli bir şey bu.” Sözlerini kullandı.Söyleşiye, mesken sahibi olan Keçiören Belediye Lideri Turgut Altınok, siyasi parti temsilcileri, bürokratlarkatılırken salonun yüzde 80’ini genç öğrenciler doldurdu.Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı