Nazi katliamında hayatını kaybeden Romanlar İzmir'de anıldı

İzmir Büyükşehir Belediyesi, İkinci Dünya Savaşı’nda katledilen on binlerce Roman yurttaşı andı. Katliamın 79. yıldönümünde düzenlenen aktiflikte, Romanların anısına denize karanfil bırakıldı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi kamplarında soykırıma uğrayan Romanları, düzenlediği etkinliklerle andı. Roman Soykırımını Anma Günü kapsamında birinci aktiflik Cumhuriyet Meydanı'nda düzenlendi. Programa İzmir Büyükşehir Belediye Lider Vekili Mustafa Özuslu, İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Tugay, Konak Belediyesi Lider Yardımcısı Turan Ateş, Konak Belediyesi Meclis Üyesi Ali Yangır, Konak Buyruk Sultan Mahalle Muhtarı Hüseyin Heptepe, İzmir Kent Kurulu Lideri Nilay Kökkılınç ile yurttaşlar katıldı.

“Unutmayacağız, unutturmayacağız”

Törende konuşan İzmir Büyükşehir Belediyesi Lider Vekili Mustafa Özuslu, yaşanan acıları unutmamak için toplandıklarını ve işlenen insanlık cürmünü ebediyen hatırlayacaklarını belirterek, “Unutmayacağız, unutturmayacağız. Unuttuğumuz vakit her şeyi kaybedeceğiz. O nedenle sayımız kaç olursa olsun, inatla, bıkmadan, usanmadan, bu katliamlara, insanlık cürümlerine karşı sesimizi yükselteceğiz. 79 yıl evvel işlendi bu vahim cinayetler. Şayet kardeşlik yerine ırkçılığı, ötekileştirmeyi koyarsanız, halkların dayanışması yerine, halkların düşmanlığını koyarsanız, nefret kabahati işlerseniz geleceğimiz yer burasıdır. Bu acıların yaşanmaması için vicdan, izan sahibi insanların, ırk, lisan, din ayrımlarının hepsini bir kenara bırakması lazım. Tüm insanlık o vicdanla kardeşçe, dayanışma içerisinde yaşayarak dünyayı barış cennetine çevirme projesinin modülü olmalı” dedi.

“Bu cins olayların yaşanmamasını diliyorum”

İzmir Kent Kurulu Lideri Nilay Kökkılınç, barış kavramının değerine değinerek, “Savaşın, ayrımcılığın karşısındayız. Bu dünya hepimize kâfi. Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘İnsan her milletin memnunluğu için hizmet etmeye çalışmalıdır’ diyor. 2 Ağustos’ta Nazi katliamı nedeniyle kaybettiğimiz Romanları hürmet ile anıyorum. Bundan sonra bu cins olayların yaşanmamasını diliyorum” tabirlerini kullandı.

“İnsanlık dışı uygulamalara karşı her vakit sesimizi yükselteceğiz”

Konak Belediyesi Lider Yardımcısı Turan Ateş Roman halkının yaşadığı bu büyük acıyı yüreklerinde hissettiklerini tabir ederek, şunları söyledi: “Hayatını kaybeden tüm Romanları hürmet ile anıyorum. İnsanlığa karşı işlenen her türlü hatası bir kere daha lanetliyoruz. Avrupa'daki Romanların yaşadığı bu zulmü, soykırımı unutmak mümkün değil. İnsanlık dışı uygulamalara karşı her vakit sesimizi yükselteceğiz. Her vakit 'Barış' diye haykıracağız.”

“Bizler yaşarken mahallelerimizde soykırım görüyoruz”

Emir Sultan Mahalle Muhtarı Hüseyin Heptepe ise, “Bizler artık soykırım görmek istemiyoruz. Lakin mahallelerimizde soykırım görüyoruz. Husus bağımlılığı, ekonomik kriz, yoksulluk ve birçok nedenden ötürü gençlerimiz, vatandaşlarımız soykırıma maruz kalıyor. Lokal idarenin sahip çıktığı üzere merkezi hükümetin de bizlere sahip çıkmasını isterdik, beklerdik. Bu tertibin artık değişmesini istiyoruz” dedi.

Birlik ve beraberlik davetinde bulundu

Konak Belediyesi Meclis Üyesi Ali Yangır ise Roman yurttaşlara birlik ve beraberlik davetinde bulunarak, “Birlikte olursak lakin o vakit sesimizi duyururuz. Bize yapılan soykırım hala devam ediyor. Bize paha verilmiyor. Lakin bunun nedeni bizim halimizden kaynaklı. Örgütlü bir yapı içerisinde olmadığımız için bunlar yaşanıyor” diye konuştu. Konuşmaların akabinde iştirakçiler katliamda hayatını kaybedenlerin anısına denize karanfil bıraktı.

Söyleşi düzenlendi

Porajmos Soykırımı’nda katledilenler için İzmir Sanat Merkezi'nde de Roman Söyleşisi düzenlendi. Söyleşiye Dumlupınar Üniversitesi öğretim vazifelisi Prof. Dr. Emine Dingeç ile Roman lisanı ve Avrupa'daki Roman çocukların eğitimi alanında önde gelen dilbilimci Prof. Dr. Hrisko Kyuchukov konuşmacı olarak katıldı.

“Bu utancın bir daha yaşanmaması için hafızalarda tutmak gerekiyor”

Dumlupınar Üniversitesi öğretim vazifelisi Prof. Dr. Emine Dingeç, İzmir'de yaşayanlar şanslı olduğunu söyledi. Emine Dingeç, “İzmir'de bu alanda farkındalık var. Bu acıları  anmak, hatırlamak kıymetli. Roman katliamı çok fazla bilinen bir husus değil. Bunun en temel nedenlerinden biri yaşanan bu soykırım sırasında eğitimli insanların az olması. Bir öbür neden ise hayatta kalan bayanların yaşadıkları acıları anlatmaktan utanmaları. O kadar berbat şeyler yaşanmış ki bunları anlatmak istememişler. Bunlar da Romanların dilsiz kalmalarını ve yaşadıkları acıların bilinmemesine neden olmuş. Yaşanan utancın bir daha tekrarlanmaması için bunları hafızalarda tutmak gerekiyor” diye konuştu.

“Roman bayanları kendileri ile gurur duymalı”

Prof. Dr. Hrisko Kyuchukov da Roman soykırımı ile ilgili araştırma yaptığını, bu sırada insanların yaşadığı derin acılara şahit olduğunu söyledi. Yaşananları anlatırken his dolu anlar yaşayan ve gözleri dolan Prof. Dr. Hrisko Kyuchukov, “Romanlar öldürülmüşler, berbat olaylar yaşamışlar. Bilhassa bayanlar çok berbat olaylarla karşılaşmış. Yazdığım kitapta Roman bayanlarının kahramanlıklarını göstermek istedim. Bu türlü bir savaş ortamında kendinizi mi, aileniz mi yoksa hiç tanımadığı Yahudi çocuğunu mu koruyacaksınız? Ne kadar makûs durumda olsalar da acı çekseler de Romanlar'da her vakit empati duygusu yüksektir. Onlar kendi acısını unutup diğerine yardım ediyorlar. Bunu da bir beklenti olmadan yapıyorlar. Roman bayanları kendileri ile gurur duymalı. Yaptığı insanlık, güzellik dünyada çok az insan tarafından yapıldı” diye konuştu. 

Porajmos (Roman Soykırımı)

Porajmos, II. Dünya Savaşı'nda Nazi idaresince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Söz manası olarak yok etme ve yıkım manasına gelen Porajmos yahut Pharrajimos ve yeniden toplu katliam manasındaki Samudaripen sözleri bu soykırımı söz etmede kullanılır.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı