Yapay Zekâda Akademik Dürüstlük ve Etik: Bilgi Üretiminde Yeni Paradigmalar

Günümüzdeki teknolojik ilerlemeler, bilgi üretiminde yeni boyutlar açıyor. Yapay zekâ akademik etik ve dürüstlük kavramlarını tekrar tanımlanmasını gerektiriyor. Yapay zekâ teknolojisinin akademik alanı; insan etiği, kaynak atıfları, bilgi üretimi, data manipülasyonu ve intihal üzere etik boyutları içermekte. Yapay zekâ, büyük bilgi tahlili ve varsayım etme yetenekleri sayesinde bilgi üretiminde çığır açıcı bir rol oynamakta. Bununla birlikte, bu tesir nedeniyle ortaya çıkan yeni sorumluluklar ve ahlaki zorluklar göz gerisi edilmemelidir. Data madenciliği ve yapay zekâ tabanlı makine tahsili, araştırmaların suratını artırabilir, fakat bu tekniklerin sonuçlarının nasıl elde edildiği ve ne kadar muteber olduğu hala sorgulanmaya açık.

Akademinin hizmetindeki yapay zekânın hudutları nerede başlar, nerede biter?

Akademik dünyada emniyetli bilgi üretiminde akademik dürüstlük çok değerlidir. Akademik çalışmalara hizmet eden yapay zekâ, özetleme, çeviri ve metin üretimi üzere alanlarda büyük yararlar sağlayabilir. Bununla birlikte, yapay zekânın ürettiği içeriklerin özgün olup olmadığı ve kaynak atıflarının yanlışsız olup olmadığı üzere bahisler etik bir çerçevede ele alınmalıdır. Bu noktada, beşerler ve algoritmalar ortasındaki sonlar net bir formda çizilmelidir ve yapay zekânın ahlaki standartlara uyması kullanıcılar tarafından garanti edilmelidir.

 

Yapay zekâ ve intihal tartışmaları

Akademik dünyada intihal, etik standartlara alışılmamış olarak kabul edilir. İntihal, yapay zekânın süratli metin üretme yetenekleri nedeniyle artabilir. Sonuç olarak, yapay zekâ tarafından oluşturulan içeriklerin özgünlüğü ve kaynaklarının yanlışsız bir formda belirtilmesi gerekir. Bu, algoritmaların etik pahaları içselleştirmesini gerektirir ve akademik dürüstlüğü garanti altına alır.

Öğrenci bilgilerin kapalılığı nasıl ele alınmalı?

Hisar Okulları Bilişim Stratejileri Merkezi Koordinatörü Dilara Vardar: “Üstün Öğrenen Programımız kapsamında işbirliği yaptığımız Coursera’nın araştırmasına nazaran; 2025 yılına kadar dijitalleşme, bilgi ve yapay zekâ alanlarındaki gelişmelerin 97 milyona yakın yeni iş yaratacak. Ayrıyeten mevcut 85 milyon işin de değişeceği varsayım ediliyor. Yapay Zekâ akademik dürüstlük bağlamında da tartışılıyor. Akademik dürüstlük ve yapay zekâ etiği, yalnızca akademik içerik üretmekle sonlu değil. Yapay zekâ çerçevesi âlâ çizilmezse; öğrencileri pahalandırmak, eğitim malzemeleri yapmak ve araştırma yapmak üzere alanlarda etik sıkıntılara neden olabilir. Geçtiğimiz günlerde[1]  Science ve Nature üzere mecmuaların ChatGPT ile yazılan makaleleri yasaklaması bu kaygıya bir örnek. Ayrıyeten etik tartışmalar, eğitimde kullanılan algoritmaların adil olup olmadığı ve öğrenci bilgilerinin saklılığı ve güvenliği üzere bahislerden da kaynaklanabilir. Hisar Okulları Bilişim Stratejileri Merkezi olarak apay zekânın eğitim dünyasına i tesiri ve bu kapsamda okulların atacağı adımları belirlemek ismine çalışmalarımızı yürütüyoruz.   “Açık Kaynak” yaklaşımımız doğrultusunda Bilişim Stratejileri Merkezi'nin yayınlamış olduğu e-bültenden tüm eğitimcilerin yararlanacağına inanıyoruz”.

 

Yapay Zekâ ve Meslekler

Yapay zekâ, birçok farklı dalda ve meslekte büyük tesirler yaratmış ve yaratmaya devam etmektedir.

 Yapay zekânın etkileyeceği birtakım meslekler şu biçimde sıralanabilir:

Sağlık Dalı:

Tıp alanında yapay zekâ, teşhis, tedavi ve hasta bakım süreçlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Radyoloji, patoloji üzere görüntüleme alanlarındaki dataların tahlili, hastalık teşhislerinin doğruluğunu artırmada yardımcı olabilir.

Hukuk:

Mahkeme kararlarının incelenmesi ve tüzel evrakların tahlili üzere süreçlerde yapay zeka kullanılır. Büyük ölçüde data ve metin işlerken bilhassa tesirlidir.

Üretim ve Sanayi:

Üretim süreçlerini daha verimli hale getirmek, yanılgıları evvelden iddia etmek ve optimize etmek için yapay zekâ kullanılır. Yapay zekâ, robotik sistemlerle birlikte üretim çizgilerini yönetiyor.

Finans:

Yapay zekâ, finansal tahlil, risk idaresi, otomatik ticaret üzere alanlarda kullanılır. Büyük data tahliliyle piyasa trendlerini varsayım etmek ve yatırım kararları almak için kullanılabilir.

Eğitim:

Yapay zekâ, öğretmenlere yardımcı olmak için kullanılır ve öğrenci performansını takip eder. Adaptif öğrenme sistemleri, öğrenci muvaffakiyetini artırabilir.

Ulaşım:

 Lojistik, trafik idaresi ve otonom araçlar için yapay zekâ kullanılmaktadır. Araçlar, trafik durumunu tahlil edebilir ve şoförsüz taşıma sistemleri oluşturabilir.

Pazarlama:

Hedef kitle davranışlarını tahlil ederek yapay zekâ kullanarak pazarlama stratejileri oluşturur. Ayrıyeten şahsileştirilmiş içerik ve tavsiyeler sunmak için kullanılabilir.

 

Yapay zekânın gelişimiyle birlikte ortaya çıkabilecek meslekleri ise şöyle sıralayabiliriz:

Veri Mahremiyeti Danışmanı: Yapay zekâ sistemleri çok sayıda data kullandığından, data güvenliği ve mahremiyeti kıymetlidir. Bu meslek, bilgilerin mahremiyet ve güvenlik risklerini yönetmek için danışmanlık sağlar.

Yapay Zekâ Güvenlik Uzmanı: Yapay zekâ sistemlerinin siber güvenliği son derece değerlidir. Yapay Zekâ Güvenlik Uzmanları, sistemleri siber akınlardan koruyabilir ve güvenlik açıklarını tespit edebilir.

Yapay Zekâ Mütercimi: Çeşitli lisanlarda çalışan yapay zekâ sistemleri, bağlantı kurmak için yapay zekâ tercümanları gerektirebilir. Bu meslek, çeşitli lisanlarda çalışan yapay zekâ sistemlerini geliştirmek ve bilgi akışını yönetmekle ilgilenir.

Yapay Zekâ Tasarım Psikologu: İnsanlarla etkileşim kurmak için yapay zekâ sistemlerinin kullanıcı tecrübesini en üst seviyeye çıkarmak çok değerlidir. Bu uzmanlar, yapay zekâ sistemlerini insanların duygusal reaksiyonlarıyla daha güzel uyumlu hale getirmek için çalışabilir.

Yapay Zekâ İşbirliği Uzmanı:

İnsanlar ve yapay zekâ sistemleri ortasındaki tesirli işbirliğini sağlamak için uzmanlara muhtaçlık olabilir. Bu uzmanlar, insan-robot etkileşimini geliştirmek, işbirliği protokolleri tasarlamak ve sistemler ortası ahengi sağlamak için çalışabilir.

Yapay zekânın akademi alanında da meslekler alanında da çok fazla değişim yapacağından hemfikiriz. Kıymetli olan bireylerin bu değişiklere ahenk sağlayıp kendini adapte edebilmesidir. Hayatımızı epeyce kolaylaştıracak ama bizden de bir şeyler götürecek bu alanda bilgi sahibi olmak günümüz insanın misyonlarından biri haline gelmiştir. Bundan ötürü yapay zekâ konusunda gelişmeleri takip etmeli ve bu alanda da yetkinlik kazanabilecek hale gelmeliyiz.

 

Hisar Okulları’nın eğitim modeli bilim, mühendislik, sanat ve tasarım alanlarını kapsıyor

Hisar Okulları kurulduğu birinci günden bu yana, dünya ile rekabet edebilen öğrenciler yetiştirmek üzere; bilim, mühendislik, sanat, tasarım üzere farklı alanların ilişkilendirildiği bir eğitim modeli ve akademik program sunuyor. Okul; en küçük yaşlarından başlayarak, her seviyedeki öğrenciler için ilgi alanları doğrultusunda deney ve müşahede odaklı bilgi ve marifet edinme fırsatları yaratıyor. Bu hünerlerle donanmış öğrenciler ömür seyahatlerine, sorun belirleme, tahlil üretme ve bu tahlilleri sebatla uygulamaya koyma deneyimiyle başlıyorlar. 1591 öğrencisi olan okulun mezunları, Türkiye ve dünyanın önde gelen eğitim kurumları ve kuruluşlarında eğitim ve çalışma hayatlarına devam ederken, içinde bulunduğu toplumun ilerlemesine de katkı veriyor. www.hisarschool.k12.tr/

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı